زغال یا ذغال؟
زغال یا ذغال؟ کدام درست است؟
درباره املای صحیح بعضی از کلمات، افراد جامعه ممکن است ابهام زیادی داشته باشند. یکی از کلماتی که برای نگاشتن آن از چندین نوع نگارش مختلف استفاده می‌شود، کلمه زغال است. زغال، ذغال، زگال، ژگال، ژکال، شگال و شگار بعضی از واژه‌هایی‌اند که به‌منظور توصیف این ماده سیاه‌رنگ به‌کار گرفته می‌شوند. با توجه به استفاده اکثریت جامعه از کلمه زغال به‌جای سایر واژه‌های هم‌معنی، نگارش این کلمه به دو صورت زغال یا ذغال باعث ایجاد اختلاف نظر اشخاص مختلف شده است. اگر شما هم از افرادی محسوب می‌شوید که به استفاده از املای صحیح کلمات اهمیت می‌دهند، تا انتهای این مقاله با بررسی نگارش درست این واژه با ما همراه باشید.برای آشنایی و خرید دستگاه تولید زغال برای راه اندازی کارگاه تولید زغال کلیک کنید.
واژه زغال در ویکی پدیای فارسی
از این کلمه در ویکی پدیای فارسی تحت عنوان «انگِشت» نیز نام برده شده است. جامع‌ترین تعریف ویکی پدیا از این واژه ماده‌ای سبک و شکننده است که از نیم‌سوز شدن چوب درختان یا دیگر اندام‌های گیاهی و جانوری به‌دست می‌آید. پس از نیم‌سوز شدن این مواد سایر ترکیبات آن‌ها به غیر از کربن آزاد می‌شوند. در حقیقت بین ۸۵ تا ۹۵درصد مواد تشکیل‌دهنده زغال را کربن تشکیل می‌دهد.از جمله رایج‌ترین انواع زغال باید به زغال لیمو و زغال فشرده اشاره کنیم. زغالی که با نام زغال لیمو شناخته می‌شود، از چوب درختان مرکبات مانند درخت لیمو، نارنج و لیمو شیرین به‌دست می‌آید. این ماده به دلیل سوختن آرام و یکدست کاربردهای فراوانی دارد.
زغال فشرده نیز یکی از انواع زغال چوب است که از قطعات کوچک چوب و کاه تهیه می‌شود. کیفیت این ماده به‌مراتب از زغال معمولی پایین‌تر بوده و قیمت آن ارزان‌تر است. کاربردهای انواع زغال موارد زیر را شامل می‌شوند:
- پخت‌وپز: در منقل‌ها و اجاق‌ها از این ماده به‌عنوان سوخت برای طبخ و کباب کردن مواد غذایی، دم کردن و گرم کردن چای بهره گرفته می‌شود. درباره بهترین زغال برای کباب کردن اینجا را ببینید.
- تهیه قلیان: تهیه قلیان و کمک به سوختن تنباکو یکی از رایج‌ترین کاربردهای زغال است. برای سرخ کردن زغال و افروختن آن از زغال‌گردان استفاده می‌شود. بهترین زغال برای قلیان را اینجا ببینید.
- تهیه فولاد: یکی از کاربردهای سنتی زغال ذوب کردن آهن و تهیه فولاد است. علت این موضوع تولید گرمای شدید توسط زغال است.
درباره تولید زغال و روش های تولید زغال بخوانید.
واژه زغال در فرهنگ‌نامه‌ها
پیش از هر چیز باید بدانید که این واژه به‌صورت «ذغال» تنها در لغت‌نامه دهخدا عنوان شده است. معنی این کلمه چوب سوخته‌ای است که بار دیگر آن را برای سوختن آماده کنند. به‌عنوان کلمات هم‌معنی ذغال در این لغت‌نامه به مواردی مانند زغال، فحم، انگشت و زگال اشاره شده است. طبق نظر دهخدا از آن‌جایی که دغل با دال به معنی خس و خاشاکی است که برای گرم کردن حمام‌ها می‌سوزاندند، املای این کلمه به شکل «ذغال» صحیح است.معنی واژه «زغال» در فرهنگ ناظم‌الاطباء، چوب سوخته‌ای است که پیش از سوخته شدن به‌طور کامل خاموش شده باشد. در کتاب لغت فرس نوشته اسدی طوسی نیز این واژه به همین شکل نگاشته شده است. در فرهنگ فارسی برهان قاطع از این کلمه با نام «زگال» یاد شده است.
همچنین بخوانید: راه اندازی خط تولید زغال فشرده
طبق نظر محمد معین، نگارنده فرهنگ معین، هیچ‌یک از کلمات فارسی با حرف «ذ» آغاز نمی‌شوند. بنابراین این کلمه در فرهنگ معین به شکل «زغال» نگاشته شده است. به گفته نگارنده نوشتن این لغت به‌صورت «ذغال» از پایه و اساس غلط است. در کتاب فرهنگ معین اصطلاح‌های دیگری نیز برای توصیف این ماده به‌کار گرفته شده است که از آن جمله می‌توانیم به کلمات زگال، ژگال، شگال و شگار اشاره کنیم.
همچنین بخوانید: تشخیص زغال با کیفیت و خوب
در فرهنگ فارسی عمید زغال به جسم سخت و سیاه‌رنگی گفته می‌شود که از سوختن بافت‌های گیاهی و حیوانی به‌دست آمده است و میزان زیادی کربن را در برمی‌گیرد. در این فرهنگ‌نامه از واژه مذکور با نام آلاس نیز یاد شده است.